Het aantal ouderen dat niet meer zelfstandig kan wonen, stijgt. Steeds vaker gaan zij op zoek naar een kleinschalig alternatief voor een regulier verpleeghuis. Iets dat aansluit bij waar ze vandaan komen, zodat ze zich er thuis kunnen voelen. Sfeer, huiselijkheid, sociale contacten en vrijheid. En dat kan, want er zijn goede alternatieven, stelt Bart Terpstra, portfoliomanager Amvest Living & Care Fund.

‘Als Amvest willen wij onze verantwoordelijkheid nemen voor maatschappelijke opgaven op de woningmarkt. De vergrijzing is er daar een van. Er is een groeiende groep senioren die gewend is een actief leven te leiden. Die mensen willen dat niet opgeven als ze iets gaan mankeren. Logisch. Daarom investeren we in zorgcomplexen waar je je thuis voelt voor kwetsbare ouderen met een zwaardere zorgindicatie. Wij vinden dat kleinschalige, persoonlijke zorg niet alleen voor de happy few zou moeten zijn. Daarom werken we met vier zorgpartners aan verschillende concepten. Het Gastenhuis en Futura bedienen het middensegment. Omdat we het belangrijk vinden dat kleinschalige zorg voor iedereen bereikbaar is, werken we ook samen met Dagelijks Leven. Daar kun je ook terecht met alleen een AOW. Tot slot verzorgt De Laren locaties voor het hogere segment. Inmiddels hebben we een mooie, gevarieerde portefeuille met 60 kleinschalige wooncomplexen, en 15 in de pijplijn. Hiermee geven we echt een kwaliteitsimpuls aan de zorg.’

Het Gastenhuis

Een van de samenwerkingspartners is Het Gastenhuis, opgericht door zorgondernemers Annemieke Bambach en Clasien Schakenraad. Beiden hadden hun sporen al verdiend met de oprichting van kleinschalige woonvormen waaronder de Herbergier. Met Het Gastenhuis richten ze zich op mensen met dementie. Elk Gastenhuis wordt geleid door een zorgechtpaar dat op locatie woont. Dat zorgt voor een persoonlijke band en oog voor ieders behoeften. Eigen regie staat hier hoog in het vaandel. Heel belangrijk, vindt Clasien. ‘Het rooster van het personeel is niet leidend voor het levensritme van de bewoners. Bij ons kunnen mensen zoveel mogelijk hun eigen leefstijl behouden. Lekker uitslapen zoals ze dat gewend waren of juist laat naar bed. Schubert luisteren of liever Chopin? De medewerkers kijken goed waar mensen behoefte aan hebben en spelen daarop in.’

Netwerken

Als je dement wordt, verlies je veel. Om dat verlies zoveel mogelijk te beperken biedt Het Gastenhuis ouderen een plek in hun eigen omgeving. ‘Bestaande netwerken zijn enorm belangrijk’, stelt Annemieke. ‘Wij zorgen ervoor dat de bestaande lijntjes openblijven. Een van onze bewoners is al zijn hele leven lid van een bridgeclub. Nu hij in Het Gastenhuis woont, komen zijn vrienden daar een keer per week bridgen. Zo kun je je hobby’s uit blijven oefenen en raak je je sociale contacten niet kwijt. Dit is een plek waar je tot op hoge leeftijd kunt wonen met gelijkgestemden, met zelfstandigheid en privacy. Dat zijn dingen die ouderen belangrijk vinden. Bij ons draait het naast zorg vooral om wonen.’

Doordacht en schaalbaar concept

Amvest en Het Gastenhuis delen dezelfde drive. Maar met idealen alleen kom je er niet. Bezieling en zakelijkheid gaan hier daarom hand in hand. Dat is in ieders belang, verklaart Bart. ‘Een gezond business model vraagt niet alleen om een zorgvisie, maar ook om een geschikt pand. Daar komt de expertise van Amvest om de hoek kijken. En omdat we niet elke keer het wiel willen uitvinden, hebben we samen toegewerkt naar een schaalbaar model. Inmiddels ligt er een goed doordacht concept dat we uitrollen.’ In grote lijnen bestaat Het Gastenhuis uit 20 appartementen met eigen sanitair en een pantry, daarvan zijn er twee geschikt voor echtparen met een eigen slaapkamer. Daarnaast zijn er een gemeenschappelijke wooneetkamer, een sociëteit en een fijne buitenruimte.  De open, transparante opzet van de complexen stimuleert de bewoners om ergens aan te schuiven of iets te ondernemen.

‘De sociëteit is bedoeld voor contact met de buurt’, vertelt Clasien. ‘Dat wordt per locatie op creatieve wijze ingevuld. Zo zijn in Vleuten twee ochtenden per week peuters te gast om samen met de bewoners te bakken of te schilderen. En in Dordrecht wandelen de bewoners eenmaal per week samen met cursisten van het taalinstituut. Zo leren nieuwkomers en passant Nederlands, terwijl de bewoners er even uit zijn. Dat is voor beide partijen zingevend.’

Bedacht vanuit de bewoner

De bewoners floreren bij deze aanpak. Gastenhuizen hebben bijvoorbeeld geen beddenlift. Die is niet nodig, omdat mensen hier tot het laatst actief blijven. Ook het medicijngebruik daalt vaak aanzienlijk, en dat heeft weer een positief effect op de mobiliteit. Ook ‘dwalen’, iets wat mensen met dementie vaak doen, gebeurt nauwelijks. ‘Dat komt doordat mensen hier veel aandacht krijgen’, stelt Clasien. ‘Aandacht en activiteiten zijn hier geen extraatje, maar een integraal onderdeel van het zorgplan. Dat bevestigt ze in hun bestaan en fungeert als houvast voor de bewoners.’ Ook de familie van de bewoners is enthousiast, vertelt Annemieke. ‘Zij laten hun geliefden hier met een gerust hart achter. Familieleden waarderen de steun van zorgechtparen, de medewerkers en de andere families. Het helpt enorm als je ziet dat bij anderen dezelfde dingen spelen als bij jou.’ Dat alles leidt tot hoge scores in tevredenheidsonderzoeken.

Van eenheidsworst naar diversiteit

De kleinschalige woonvormen voorzien duidelijk in een behoefte. Annemieke: ‘We worden elke dag gebeld met de vraag of er een plek vrij is en moeten heel vaak mensen teleurstellen. We willen graag meer locaties openen.’ Dat is ook Barts ambities met het Amvest Living & Care Fund.

‘Gemeenten lijken zich nog onvoldoende bewust van de kansen en de mogelijkheden van kleinschalige zorgprojecten voor hun bewoners. Er wordt vaak nog over de zorgmarkt gesproken in termen van innovatie, vernieuwing en pionieren. Maar dat stadium zijn we allang voorbij. Er zijn goede concepten op de markt die zich ruimschoots hebben bewezen. Niet alleen in het hogere segment, ook in het betaalbare segment waar mensen met alleen een AOW terecht kunnen. Onze huisvesting is niet duurder dan de traditionele, grootschalige complexen. Soms zelfs goedkoper.”

Gemeenten zijn soms nog terughoudend met het uitgeven van maatschappelijke grond voor dit segment. Een woningbouwkavel levert nu eenmaal meer geld op. De oplopende grondprijzen en bouwkosten vormen ook hier een uitdaging. “Maar als we nu niks doen, is er over 15 jaar door de toenemende vergrijzing een veel groter probleem. Bovendien creëer je met meer zorgwoningen voor ouderen ook een kans om de doorstroming op de woningmarkt te bevorderen. Het is nu zaak om door te pakken en voort te bouwen op de goede ervaringen die er al zijn.”

Amvest ziet ook kansen om haar investeringen in zorgvastgoed verder uit te breiden. “Daarom oriënteren we ons momenteel ook op andere woonvormen, bijvoorbeeld voor mensen met een lichte zorgbehoefte, of woonzorglocaties in de binnenstad, eventueel gecombineerd met andere voorzieningen. Het zou mooi zijn als door het toevoegen van een substantieel aantal kleinschalige zorgconcepten de diversiteit toeneemt. Zodat er wat te kiezen is!’